Pagina's

vrijdag 25 juli 2014

Leve de hokjesgeest

Ik denk graag in hokjes. En ik ben heel rechtlijnig. Zo heb ik de maatschappij keurig opgedeeld in bedrijven, overheden en organisaties ten behoeve van het algemeen nut.

Bedrijven verdienen geld. Dat is waartoe zij op aarde zijn. Verdienen zij het niet dan gaan zij failliet. Het geld is hun middel en hun recht van bestaan. En passant maken zij soms aardige produkten, bakken zij ons brood, betalen zij ons loon uit en sponsoren zij een wielerploeg maar daar gaat het allemaal niet om. Aan het einde van de maand moet de teller in de plus staan, anders einde bedrijf.

Overheden faciliteren en ondersteunen waar nodig. Ze halen geld op uit de samenleving om dat te doen. Als ze geld nodig hebben zeggen ze hier met dat geld en verhogen een belasting of verzinnen een nieuwe. Van dat geld leggen ze wegen aan, geven ze onderwijs en hangen ze bloembakken op het dorpsplein. Verder ondersteunen ze mensen en organisaties die dat nodig hebben, waarbij de mate waarin afhangt van de kleur van het kabinet en de gemeenteraad.

Dan heb je nog instellingen voor het algemeen nut. Die doen goede dingen. Vaak zijn dat stichtingen zonder winstoogmerk. Ze helpen drugsverslaafden, geven arme mensen te eten, maken zieke kinderen aan het lachen of bevorderen de Volkskracht. Het geld komt grotendeels uit giften van particulieren en bedrijven en uit subsidies van de overheid en soms van bijdragen van diegenen die de weldaad ontvangen, bijvoorbeeld in de vorm van huurpenningen.

Geld verdienen, faciliteren en ondersteunen, goede dingen doen. Een heldere taakverdeling zou je zeggen, met de bevoegdheden keurig gescheiden.
Jammer genoeg ziet niet iedereen het nut, ik zeg zelfs de noodzaak, van deze scheiding in.
De afgelopen decennia vervaagden de grenzen. Bedrijven moesten Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Ambtenaren moesten ondernemend zijn. Stichtingen moesten bedrijfsmatig werken. De gevolgen zijn desastreus.

Bedrijven profileren zich door gangen en persberichten te behangen met bewijzen van maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid. Ondertussen gaan ze gewoon hun goddelijke gang, maar dan ondergronds. Hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid zijn marketingtools en zolang het meer klanten oplevert geven ze er af en toe een snipper aan uit. Dat kan niet anders. Anders gaan ze failliet. Het is een kapitalistische wereld mensen. Als je aan het eind van de maand rood staat ben je af.

Overheden worden geconfronteerd met al te ondernemende ambtenaren. Targets en de eigen carrière zijn belangrijker dan de burger. Prestigeprojecten als Culturele Hoofdstad mogen tientallen miljoenen kosten terwijl bibliotheken, muziekscholen en zwembaden onder vuur lagen. En meermaals kreeg de gemeente Utrecht, bijvoorbeeld, te maken met ondernemende, o nee frauderende, ambtenaren bij Stadswerken en Onroerend Goed.
Andersom gingen typische overheidstaken naar bedrijven. Verzekeringsbedrijven sporen zorgfraude op en mogen daartoe uw medisch dossier inzien. Bewakingsbedrijven beheren opgesloten asielzoekers.

Stichtingen verloren hun doel uit het oog en werden, bijvoorbeeld, ondernemingen die met derivaten speculeerden en oude schepen opknapten in plaats van huizen te bouwen. De Stichting Zuwe Hofpoortziekenhuis is een bedrijf geworden, met bedrijfsgeheimen.

Ik zeg: terug in je hok. Allemaal. Er zijn politieke partijen die dat ook vinden, er zijn politieke partijen die dat niet vinden en er is een politieke partij die het niet snapt. Dat is de PvdA. De PvdA, die nu al tientallen jaren van harte meewerkt aan de vervaging van de grenzen, beklaagt zich iedere keer weer huilend over de gevolgen. Het gaat door tot de dag van vandaag, nu de gemeente Utrecht, precies volgens de opdracht van de PvdA - lid van het net teruggetreden college - de 'sociale buurttteams' heeft aanbesteed. Jánk
(Dat krijg je er nu van als je denkt dat bedrijven op aarde zijn opdat mensen gelukkig en actief zijn, zoals een locale PvdA penningmeester mij gisteren nog wist te melden.)

Ik kan wel tegen een andere mening en erger mij zelden aan de VVD. Ik kan niet tegen stompzinnigheid, en vooral niet als die stompzinnigheid regeert en vervolgens in tranen uitbarst over de ongelukken die ze zelf veroorzaakt. Nee PvdA, het ligt niet aan bedrijven die zich niet netjes gedragen. Het ligt aan het feit dat het bedrijven zijn. PvdA, ga eens nadenken over waartoe je op aarde bent, over waartoe de overheid op aarde is, over wat je in haar handen moet leggen. Terug in het studeerhok. En hou op met dat gejank of je krijgt een draai om je oren.

1 opmerking: